We willen de komende jaren jaarlijks een ruim en gedifferentieerd programma van woningbouwplannen beschikbaar hebben. Zodat we flexibel in kunnen spelen op de vraag, voor de korte en langere termijn. En ruimte hebben om bijvoorbeeld aantrekkende vraag van buiten onze gemeente op te kunnen vangen. Voor de middellange en lange termijn is er behoefte aan aanvulling op de bestaande plancapaciteit. In 2019 ronden we verkenningen af voor nieuwe woningbouwlocaties. Dat betekent dat in 2020, en soms al in 2019, de planontwikkeling van nieuwe locaties kunnen starten. Zowel in als aan de randen van de stad, in Ravenstein, Geffen en in enkele kleinere kernen. Bestaande projecten lopen door. Piekenhoef bijvoorbeeld zal in 2020 zo goed als zijn afgerond. In Oijense Zij Noord start in 2020 naar verwachting de verkoop van woningen.

Van belang is per project het goede programma aan te bieden. In de prestatieafspraken met de woningbouwcorporaties spreken we af dat we bij uitbreidingsprojecten en grootschalige herontwikkelingen uitgaan van circa 30% sociale huur. We zetten ook in op een groter aandeel middeldure huurwoningen. In de kleine kernen zetten we vooral in op  kleinere woningen (inclusief appartementen), met name voor starters en voor ouderen.
Aandachtspunt is de capaciteit om plannen te maken en om projecten te realiseren. Ambtelijk kunnen we niet alles tegelijk doen. Ook de capaciteit van aannemers is beperkt. Per project kijken we goed naar welke rol we als gemeente het best kunnen vervullen en wat we over kunnen laten aan ontwikkelaars, particulieren en bouwinitiatieven. Waar mogelijk ondersteunen we nieuwe woonconcepten.

In 2020 willen we in ieder geval met de volgende grotere projecten bezig zijn met planontwikkeling: Euterpelaan, Oss West/Noordwest, Fratershof, locatie Belastingkantoor, dorpshart Geffen en nieuwe grotere locatie in Ravenstein. Voor dorpshart Geffen geldt dat afhankelijk van het ontwikkelingsperspectief dat in 2019 wordt opgesteld en voor de uitvoering willen we bekijken of we een koppeling kunnen leggen met het Groenfonds Geffen.

Op het gebied van leefbaarheid zijn vanuit het onderdeel wonen twee dimensies van belang:

1. Woningen zijn duurzaam en betaalbaar
Met de corporaties werken we aan verduurzaming van hun voorraad op basis van het duurzaamheidsakkoord dat we in 2019 sluiten. Voor energie is met het oog op de doelstelling voor 2050 het ijkpunt dat de corporaties gemiddeld per jaar een verbetering van hun totale Energie Index van 0,05 realiseren. De corporaties zorgen er daarbij voor dat de woonlasten tenminste gelijk blijven bij vergelijkbaar energieverbruik. In 2020 kunnen we verder, zodra de gemeentelijke warmtevisie klaar is, samen met wijken warmteplannen gaan maken om “van het gas af te gaan”. Ook blijven we in 2020 werken aan de uitvoering van het woonlastenakkoord dat we met de corporaties gesloten hebben. We zoeken daarbij aansluiting op de actualisatie van het Armoedebeleid.

2. Wonen en zorg
Met de extramuralisering van zorg wonen meer mensen met een zorgbehoefte dan vroeger zelfstandig. Vooral ouderen wonen steeds langer zelfstandig én willen dat vaak ook. Wij willen hen hiertoe zo goed mogelijk in staat stellen. Daarom zoeken we naar mogelijkheden om bestaande woningen (toekomst)geschikter te maken, faciliteren we woon-zorginitiatieven en zetten we bij nieuwe woningbouwplannen meer in op toe- en doorgankelijk bouwen. In 2020 stellen we samen met relevante (markt)partijen een visie (en gebiedsanalyse) op Wonen, Welzijn en Zorg op, met aandacht voor langer zelfstandig thuis wonen (met zorg of begeleiding) voor ouderen.
Niet alleen moeten we zorgen voor goede zorgvoorzieningen. Ook moeten we kijken hoe een goed sociaal evenwicht in de buurt behouden blijft. Een gedifferentieerde woningvoorraad op het niveau van de buurt en kern is hiervoor van  belang. Voor Schadewijk moet het wijkplan dat we in 2019 maken in 2020 tot acties leiden. Daar gaan we voor een integrale aanpak waar wonen deel van uitmaakt.

Tenslotte zorgen we samen met de corporaties en andere partijen voor huisvesting van specifieke doelgroepen. In 2020 start de daadwerkelijke realisatie van woonwagens aan de Brasem. De vraag naar huisvesting voor arbeidsmigranten zal ook in 2020 nog groot zijn. Zorgen voor passende huisvesting blijft een aandachtspunt.

We maken ons hard voor een gezond en duurzaam toekomstperspectief van de agrarische sector in ons gemeente. De sector is volop in transitie, desondanks is het nog niet duidelijk welke richting dat uit gaat. Rijk en provincie beraden zich hier ook nog op. Vooralsnog gaan wij uit van onze natuurlijke rol: faciliteren van de ruimtelijke ontwikkeling en toezien op de milieueffecten. In de Visie Agrarische Sector die we later dit jaar vaststellen, bepalen we welke rol wij voor ons in de transitie zien. In elk geval zullen wij uitvoering moeten geven aan de consequenties van de maatregelen vanuit het Rijk en de Provincie Noord-Brabant.

Wij hebben ook oog voor het feit dat in versnelde mate agrariërs stoppen met hun bedrijfsvoering. In hoeverre er aanleiding is deze rol op te rekken en wat dat concreet betekent voor onze inzet en middelen, zal worden besproken in de agrarische visie. Vanaf de tweede helft van 2019 zullen we door de provinciale regels veel vergunningsaanvragen krijgen voor het emissiearm maken van stallen. Daarnaast zal vanaf dan meer duidelijk worden wie de komende jaren de stoppers zullen zijn. Dat vraagt van de gemeente het goed inregelen van de vergunningsprocedures en het ‘makelen’ van kansen.

We richten in 2019 een agrarisch loket in voor vragen en om vroegtijdig met ondernemers in gesprek te gaan over hun toekomst. We verwachten zoveel vergunningsaanvragen dat dat tot een tijdelijke piek zal leiden die we extra zullen moeten bemensen. We gaan ervan uit dat we dit uit de extra leges kunnen betalen.

Vanuit onze maatschappelijke rol en onze kennis kunnen we als gemeente initiatieven en locaties koppelen. Dit vraagt om een bredere doorontwikkeling van het loket.

In 2020 geven we invulling aan de keuzes die we later dit jaar samen met de gemeenteraad maken in  de position papers voor erfgoed, voor recreatie & toerisme en het nieuwe business plan van de Maashorst. Centraal thema in de financiering zal zijn hoe we binnen bestaande budgetten meer kunnen bereiken. Dat door initiatieven met elkaar te verbinden, in te zetten op subsidiebronnen en koppeling met andere opgaven, zoals bij de Meanderende Maas en de Maashorst. Verleiden van inwoners en bezoekers vraagt om een gerichte aanpak. Daarvoor hebben we onze eigen faciliteiten zoals de website trefhetinoss.nl en de bestaande infrastructuur van instanties zoals de VVV die we strakker zullen verbinden met onze prioriteiten.

De waterveiligheidsmaatregelen van het project Meanderende Maas, waarin we waterveiligheid voor een grote regio regelen, komen in een nieuwe fase als aan het eind van dit jaar het voorkeursalternatief is vastgesteld. Dat zullen we ook vertalen naar koppelkansen met andere opgeven. We hebben nu € 1,3 miljoen gereserveerd voor de bereikbaarheid van de haven en de bakenbomen. Inmiddels is er meer zicht op de kansen en kosten. Er liggen meer kansen, vooral voor recreatieve routes (fietspaden) en erfgoed (Zuiderwaterlinie). Als we deze kansen willen benutten, is er meer budget nodig. Dat geld hoeft nog niet in 2020 beschikbaar te zijn, maar moet wel duidelijk zijn of het er komt. Onze cofinanciering is mede bepalend voor het voorkeursalternatief.

Hoe houden we ons buitengebied vitaal en aantrekkelijk? Hoe moet de relatie van stad en ommeland vorm krijgen? Die vragen spelen overal in ons land. Het geldt zeker ook voor ons buitengebied waarin vertrouwde waarden veranderen en we voor grote nieuwe opgaven staan. Die ontwikkelingen raken elkaar en bieden koppelkansen. Dat moet op een goede en verantwoorde manier in ons gebied landen. Integraal gebiedsmanagement is daarbij ons vertrekpunt. Dat betekent dat wij inwoners, bedrijven en betrokken instanties aangesloten houden en verbinden. Meer dan voorheen zullen wij inzetten op omgevingsmanagement en op een makelrol.

• Klimaatverandering: waterveiligheid en –overlast en droogte spelen een belangrijke rol in het buitengebied, zie daarvoor het programma 5. Zuinig op ons klimaat.
• De transitie van de landbouw: kringlooplandbouw staat centraal in de aanpak vanuit het Rijk. Vanuit de provincie gelden nadere eisen voor het emissiearm maken van stallen. In alle vraagstukken die dit met zich meebrengt tekent zich een scheiding af tussen agrariërs die wel en geen perspectief meer zien.
• Natuur: invulling van de opgave om biodiversiteit te vergroten gebeurt vooral via de nota GBN. Belangrijk is hoe we de natuuropgave kunnen koppelen met de andere opgaven in het buitengebied.
• Energie-opwekking: ons buitengebied biedt volop kansen voor onze energie-ambitie. De initiatieven voor windmolens en zonnepanelen/velden zullen grote impact hebben. Wij zijn ambitieus, maar tegelijkertijd realistisch. Voldoende maatschappelijke acceptatie en goede inpassing in het gebied is daarbij belangrijk.
• Recreatie & toerisme: we hebben de ambitie om de infrastructuur te versterken en meer bezoekers naar Oss te halen. Daarbij helpt dat er diverse initiatieven zijn.
• Erfgoed: We hebben de ambitie om ons erfgoed meer zichtbaar en beleefbaar te maken.

Op 1-1-2021 wordt de Omgevingswet van kracht. We continueren daarom de voorbereidingen.
We maken een omgevingsvisie. Dit doen we samen met inwoners en partners. Op dit moment beziet de Gemeenteraad welke rol zij wil nemen in het traject Omgevingsvisie. Voor de zomer neemt de raad daarover een besluit. Daarin wordt ook de planning in opgenomen.

We werken (naast de omgevingsvisie) in 2020 aan:

• het inrichten van de werkprocessen conform de vereisten van de wet
• implementatie van de noodzakelijke ICT-aanpassingen
• de eerste stappen richting omgevingsplan, waarvoor we eind 2019 een planning en prioritering maken
• het opleiden en trainen van medewerkers
• een goede dienstverlening en informatievoorziening conform de eisen van de wet en onze eigen visie op dienstverlening

Een belangrijk thema is de manier van werken, vaak samengevat als "van nee tenzij naar ja mits". Hiervoor hebben we aandacht binnen alle onderdelen van het programma. Gekoppeld aan omgevingsvisie en omgevingsplan werken we ook aan de nieuwe manier van kijken en werken die de Omgevingswet van gemeenten vraagt.